12 września 1989 r. 20. rocznica powołania rządu powstałego w wyniku wyborów czerwcowych

2009.09.18. 13:58

12 września 2009 r. minęła 20. rocznica powołania pierwszego niekomunistycznego rządu, wyłonionego w wyniku wyborów w czerwcu 1989 r.

Wydarzenia, które do tego doprowadziły, zapoczątkowały strajki stoczniowców, zakończone powstaniem Solidarności i podpisaniem z ówczesną władzą Porozumień Sierpniowych. Potem był stan wojenny i Okrągły Stół, na którym zapadła decyzja o pierwszych wolnych wyborach do Sejmu i Senatu.

Wasz prezydent, nasz premier

Po wyborach parlamentarnych Prezydentem został gen. Wojciech Jaruzelski, który desygnował do tworzenia rządu Czesława Kiszczaka, lecz próby sformowania przez niego gabinetu Rady Ministrów nie powiodły się. Misję utworzenia nowego rządu prezydent powierzył Tadeuszowi Mazowieckiemu, znanemu działaczowi opozycyjnemu, doradcy Lecha Wałęsy i szefowi Komisji Ekspertów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego Stoczni Gdańskiej, od 1981 r. redaktorowi naczelnemu Tygodnika "Solidarność", w czasie stanu wojennego przebywającego w obozach dla internowanych aż do 23 grudnia 1982 r. T. Mazowiecki, uczestnik rozmów Okrągłego Stołu i jeden z twórców porozumienia, był zwolennikiem przejęcia władzy z rąk komunistów w wyniku rokowań.

Siła spokoju

Ten niezwykle opanowany człowiek był w tamtym czasie potrzebny Polsce jak nikt inny. Mimo wygranych przez opozycję wyborów w kraju ciągle wrzało, gdyż rodząca się demokracja nie była tylko pasmem sukcesów. Mając poparcie Lecha Wałęsy i innych partii, Tadeusz Mazowiecki utworzył rząd, zaprzysiężony 12 września 1989 r. W rzeczowym, ale i porywającym expose - pierwszym takim wystąpieniu premiera w powojennej Polsce, które śledziły z zapartym tchem przed telewizorami miliony ludzi, szef nowo powstającego rządu zasłabł. Dały o sobie znać wszystkie trudy działalności podziemnej ostatnich lat demokracji i przygotowań do objęcia stanowiska Prezesa Rady Ministrów.

Pierwszy taki rząd w kraju postkomunistycznym

Budowę demokratycznego państwa trzeba było zacząć od początku. 29 grudnia 1989 r. wprowadzono zmiany do Konstytucji RP, m.in. usunięto preambułę, w której zapisano, że Polska jest krajem socjalistycznym współpracującym ze Związkiem Radzieckim i innymi państwami socjalistycznymi, a wiodącą rolę w życiu politycznym odgrywa PZPR. Zmieniono ustrój polityczny, godło, nazwę państwa (z Polska Republika Ludowa na Rzeczpospolita Polska). Wprowadzono system wielopartyjny i swobody obywatelskie (zniesiono cenzurę), rozwiązano znienawidzoną Służbę Bezpieczeństwa. Rząd wprowadzał w życie reformy gospodarcze, dokonując transformacji polskiej gospodarki z zarządzanej centralnie na rynkową. Pakiet zaproponowanych reform, zwanych "planem Balcerowicza", pozwolił zatrzymać szalejącą inflację, zrestrukturyzować gospodarkę i wprowadzić do niej mechanizmy rynkowe. Reprezentujący "Solidarność" główny twórca tego planu, ekonomista Leszek Balcerowicz, objął w rządzie Tadeusza Mazowieckiego stanowisko wicepremiera i ministra finansów publicznych. "Solidarność" wprowadziła do rządu 13 działaczy (wraz z premierem i rzecznikiem rządu Małgorzatą Niezabitowską), a wśród nich ukochanego przez Polaków ministra pracy i polityki socjalnej Jacka Kuronia, który na "salony" ministerialne przychodził w ulubionym przez siebie mundurku dżinsowym. To on tracącym pracę wywalczył zasiłki socjalne zwane kuroniówkami, to on łagodził spory i wyciszał konflikty. Tekę ministra edukacji narodowej otrzymał wybitny historyk prof. Henryk Samsonowicz, a ministra kultury i sztuki znana reżyser Izabella Cywińska. W nowym rządzie znaleźli się także reprezentanci wszystkich większych partii politycznych oraz bezpartyjny Krzysztof Skubiszewski, który został ministrem spraw zagranicznych. Rząd podał się do dymisji 25 listopada 1990 r., po przegranych przez Tadeusza Mazowieckiego wyborach prezydenckich, w których konkurował m.in. z Lechem Wałęsą. Rząd Tadeusza Mazowieckiego działał do 12 stycznia 1991 r., czyli do czasu powołania rządu Jana Bieleckiego.

Nowy znaczek i koperta Pierwszego Dnia Obiegu (FDC)

Pragnąc uczcić 20. rocznicę powstania pierwszego rządu RP Poczta Polska wprowadziła do obiegu znaczek, na którym umieszczono na tle napisu Solidarność zdjęcie Tadeusza Mazowieckiego z charakterystycznym gestem działaczy opozycyjnych, tj. uniesioną w górę prawą ręką z palcami układającymi się w literę V (od łac. słowa Victoria - zwycięstwo). Na kopercie FDC zamieszczono zdjęcie premiera w otoczeniu ministrów (od lewej: Krzysztof Skubiszewski, Tadeusz Mazowiecki, Leszek Balcerowicz i Jacek Kuroń). Kopertę opatrzono datownikiem okolicznościowym, stosowanym w Urzędzie Pocztowym Warszawa 1.

Podstawowe dane emisji:

autorka projektu:	Agnieszka Sobczyńska
autor fotografii:	Tomasz Tomaszewski
ilość znaczków:	1
wartość:	1,55 zł
nakład:	500.000 szt.
technika druku:	offset, suche tłoczenie
format znaczka:	43 x 31,25 mm
papier:	fluorescencyjny
arkusze sprzedażne:	po 16 szt. znaczków
data obiegu:	11 września 2009 r.

źródło: Poczta Polska

Wygląd znaczków wprowadzonych do sprzedaży może różnić się od projektów przedstawianych w zapowiedziach.