Zmiany w opłacaniu listów poleconych

2021.02.04. 20:51

Już w maju ub. roku Poczta Polska poinformowała o planowanych od 1 lutego 2021 r. zmianach w nadawaniu listów poleconych krajowych i zagranicznych, polegających na rezygnacji z możliwości opłacania takich przesyłek znaczkami pocztowymi. Ostatecznie zmiany te wchodzą w życie od 1 maja tego roku.

Pod koniec ubiegłego roku w obiegu pojawiły się nowe nalepki polecenia. Różnią się one od dotychczasowych przede wszystkim liczbą kuponów, które można naklejać na dokumentach pocztowych. Wprowadzenie elektronicznego potwierdzania odbioru listów rejestrowanych pozwoliło na rezygnację z jednego z nich, w związku z czym ich liczba została zmniejszona z trzech do dwóch. Pociągnęło to za sobą zmniejszenie wymiarów nalepek - mają podobną szerokość (ok. 70mm), natomiast ich wysokość zmniejszyła się z 51 do 43 mm. Nowe nalepki nie są już wielobarwne - na dotychczas stosowanych "erkach" litera "R" miała barwę czerwoną, a kupony z kodami paskowymi i numerami przesyłki były z prawej strony oznaczone kolejno kolorami żółtym, niebieskim i zielonym. Na nowych nalepkach litera "R" ma barwę ciemnoszarą, jest też mniejsza, ma wysokość 5 mm, podczas gdy na starych nalepkach była ona dwukrotnie wyższa. Nowy wzór nalepki polecenia jest wzorem ostatecznym i nie będzie zmieniany (tak więc nie jest przewidywane wprowadzenie nalepek wielobarwnych).

Najistotniejszą zmianą jest znajdująca się w dolnej części nowej nalepki ramka z napisem "Poczta Polska / Opłata pobrana ___ zł ___ gr". To w tym polu od 1 maja pracownik Poczty wpisze wysokość pobranej w gotówce opłaty za list polecony zamiast naklejać i kasować znaczki pocztowe o odpowiednim nominale.

Zmiana ta, z oczywistych względów jest krytykowana przez filatelistów. Słowa krytyki posypały się też ze strony przedstawicieli firm, które nabyły duże zapasy znaczków do wysyłania korespondencji listami poleconymi, z tego względu Poczta przedłużyła o 3 miesiące dotychczasowe zasady. Z drugiej strony pracownicy Poczty uważają naklejanie znaczków na listach rejestrowanych za uciążliwy obowiązek, stąd rezygnację ze znaczków w tym zakresie traktują jako ułatwienie.

Zmiana sposobu potwierdzania opłaty za listy polecone została wprowadzona do Regulaminu świadczenia usług powszechnych Uchwałą Nr 128/2020 Zarządu Poczty Polskiej z 21 maja 2020 roku i dotyczy głównie klientów indywidualnych. Klienci firmowi, posiadający umowę z Pocztą Polską, będą nadal nadawali listy polecone na tych samych zasadach (przesyłki takie są oznaczane napisem "Taxe perçue" i numerem umowy), będą też mogli wykorzystać do wyczerpania posiadane zapasy nalepek polecenia starego wzoru (z trzema kuponami). Podobnie nie zmienią się zasady nadawania listów poleconych w przypadku klientów korzystających z maszyn do frankowania (frankatur mechanicznych). Tak samo nie zmienią się znaczki envelo na listy polecone, będzie je można nabywać i używać na dotychczasowych zasadach.

Istotną konsekwencją zmiany jest brak możliwości uiszczenia opłaty za listy polecone w formie przedpłaconej przez klientów indywidualnych, którzy planując nadanie listu poleconego, mogli do tej pory wcześniej nabyć znaczki pocztowe. Od 1 maja takiej możliwości nie będzie, opłata będzie uiszczana każdorazowo przy nadawaniu listów. W szczególności Poczta nie będzie sprzedawała "erek" z naniesioną kwotą opłaty pocztowej.

Co do samych znaczków pocztowych, to od 1 maja będzie je można wykorzystywać tylko na listy nierejestrowane (lub do celów kolekcjonerskich). Poczta nie będzie przyjmowała zwrotów znaczków o nominałach odpowiadających opłatom za listy polecone, ani nie będzie ich wymieniała na inne znaczki. Może to rodzić trudności w ich wykorzystaniu ze względu na stosunkowo wysokie nominały, będą one nadawały się do wykorzystania głównie na przesyłki zagraniczne lub na krajowe listy o największych gabarytach. Jak wyjaśnia Justyna Siwek, Rzeczniczka Prasowa Poczty Polskiej - Podstawą nieprzyjmowania [zwrotów] zakupionych przez klientów znaczków pocztowych jest kodeks cywilny. Po dokonaniu zakupu towaru pełnowartościowego i zgodnego z umową bez dobrowolnej zgody sprzedawcy nie można zwrócić towaru ani wymienić go na inny. Klient, kupując znaczek, zawiera z Pocztą Polską umowę sprzedaży, która w momencie wydania towaru handlowego tj. znaczka pocztowego została wykonana. Jeżeli towar jest zgodny z umową, nie podlega zwrotowi. Natomiast umowa o świadczenie usług pocztowych jest odrębną umową, która zawierana jest dopiero wówczas, gdy klient umieści znak opłaty np. w postaci znaczka pocztowego na przesyłce i wrzuci przesyłkę do nadawczej skrzynki albo nada w placówce pocztowej. Zatem do chwili, gdy Klient nie użyje znaczka do opłacenia usługi pocztowej traktujemy znaczek jako towar handlowy.

Dość ciekawie wyglądają losy znaczków kategoryzowanych E/P na listy polecone, wprowadzonych do obiegu w 2013 roku, Poczta nie przewiduje bowiem ich wycofania z obiegu, mimo że nie będzie można ich już używać zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem. Znaczki te i tak od 1 kwietnia 2019 r., tj. od momentu wprowadzenia gabarytów przesyłek listowych S, M i L, nie odpowiadają aktualnej taryfie. Od 1 maja bieżącego roku użycie tych znaczków będzie wymagało po pierwsze sprawdzenia jak stare kategorie wagowe i gabaryty "a" oraz "b" odpowiadają nowym klasom wielkości przesyłek (S, M i L), po drugie sprawdzenia w aktualnym cenniku jaką kwotę reprezentuje dany znaczek w zależności od aktualnej opłaty za list polecony. I tak np. znaczek nr 4477 (na przesyłkę poleconą ekonomiczną gabarytu "a" o masie do 350 g) należy po prostu traktować jako znaczek o wartości 5,90 zł, czyli wartości odpowiadającej opłacie za ekonomiczny list polecony formatu S. Można go wykorzystać np. jako część opłaty za nierejestrowany list krajowy formatu L czy za zagraniczny list priorytetowy (nierejestrowany). W praktyce znaczki te nie są już sprzedawane w placówkach pocztowych i wyjdą z użycia wraz z wyczerpaniem ich zapasów.

A jaki jest aspekt filatelistyczny zmian, oprócz wyeliminowania znaczków z kopert na listy polecone? Na nowej nalepce jest nieco mniej wolnego miejsca pod literą "R", które było wykorzystywane do nadruków okolicznościowych, niemniej jednak Poczta nie planuje rezygnacji z oferowania usługi okolicznościowej "erki", trzeba się tylko liczyć z możliwością wykorzystania mniejszego pola na taki nadruk. Na listach poleconych bez znaczków nadal natomiast będzie można umieszczać odcisk datownika okolicznościowego, gdyż jest on stosowany jak każdy inny datownik w obrocie pocztowym, choć oczywiście w tym przypadku nie będzie już służył do kasowania znaczków.

Marek Jedziniak