Nagrody "Kolekcjonerstwo - nauka i upowszechnianie" im. Feliksa Jasieńskiego za rok 2022

2023.05.12. 16:56

Dnia 11 maja 2023 roku w Domu Spotkań z Historią w Warszawie wręczone zostały Nagrody "Kolekcjonerstwo - nauka i upowszechnianie" im. Feliksa Jasieńskiego za rok 2022 w ramach ósmej ich dorocznej edycji. W obecności członków Kapituły Nagrody jej decyzję ogłosił prof. dr hab. Wojciech Kowalski. Kapituła postanowiła przyznać Nagrody w trzech przewidzianych w regulaminie kategoriach oraz dwa Wyróżnienia.

Kategoria / Dla pracownika nauki - za publikacje dotyczące kolekcjonerstwa, w tym naukowe opracowanie zbiorów kolekcjonerskich

Nagroda: Dorota Żołądź-Strzelczyk oraz Alicja Sztylko za książkę Polskie lalki celuloidowe, Wydawnictwo Chronicon, Wrocław, 2022. Nagroda została przyznana za interesujący model opisu kolekcji, łączący umiejętnie wymogi nauki i specyfikę kolekcjonerskiego patrzenia na zbiory, który może służyć jako wzór do kolejnych tego typu opracowań.

Wyróżnienie: Andrzej Strzałecki za książkę Artystyczne zbiory Strzałeckich, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Warszawa, 2022. Wyróżnienie przyznane zostało za ważne dla kultury i dziedzictwa narodowego opisanie wielu dróg tworzenia i dalszych losów prywatnej kolekcji na tle dziejów kilku pokoleń rodziny Strzałeckich, które może zachęcić innych do podążania tym tropem.

Kategoria / Dla instytucji - za upowszechnianie dorobku kolekcjonerskiego, w tym publikacje i wystawy.

Nagroda: Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy za wystawę Powstanie listopadowe 1830-1831 ze zbiorów Marcina Zdrojewskiego

Nagroda: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie za wystawę Szlachetne wydanie okowity ze zbiorów Adama Łukawskiego.

Wyróżnienie: Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze za wystawę Szkło huty Niemen opartej o kolekcje: Juliusza Bołbota, Grzegorza Budzyńskiego, Ireneusza Matery oraz Michała Naglika.

Kategoria / Dla dziennikarza - za publikacje prasowe, radiowe, telewizyjne, internetowe popularyzujące ideę kolekcjonerstwa, prezentujące wkład kolekcjonerów w ochronę dziedzictwa narodowego.

Nagroda: Jacek Jackowski, za publikacje dotyczące filokartystyki i wznowienie w roku 2022 wydawania pisma "Filokartysta".

Mówiąc o znaczeniu Nagrody dla polskiej kultury przewodniczący jej Kapituły, wybitny kolekcjoner, zasłużony dla odzyskiwania polskich dóbr zagranicą, prof. dr hab. Wojciech Kowalski podniósł następującą kwestię: "Trudno uwierzyć, ale to już ósmy raz wręczamy nagrody Feliksa Jasieńskiego i chyba można nieśmiało powiedzieć, że przyczyniamy się w ten sposób do współpracy kolekcjonerów, badaczy i muzeów. Świadczy o tym przede wszystkim wzrastająca liczba kandydatów do nagród - ukazuje się przecież coraz więcej opracowań kolekcji dawnych i obecnych, organizowane są nadto coraz częściej wystawy zbiorów prywatnych w muzeach. Obserwujemy zatem to, co skłoniło nas do ustanowienia nagrody. Chcieliśmy bowiem przyczynić się do tego, aby rozwijały się badania nad kolekcjami i kolekcjonerstwem, a sami kolekcjonerzy by chętniej udostępniali swoje zbiory szerokiej publiczności, a muzea chciały dla nich otworzyć swoje bramy i organizować wystawy. Z tą myślą zastanawiam się ilu będzie kandydatów do nagród w dziesiątej edycji nagrody i jak będziemy w stanie zgodnie wyłonić z nich najlepszych laureatów."

Gospodarz uroczystości dyrektor Piotr Jakubowski, podkreślajac znaczenie dla Domu Spotkań z Historią współpracy z kolekcjonerami stwierdził Już po raz ósmy pod patronatem Feliksa Jasieńskiego eksponujemy znaczenie kolekcjonerstwa w naszym obiegu kulturalnym. Dla Domu Spotkań z Historią płynąca z tej strony siła dla popularyzacji przeszłości zawsze była oczywista. Kolejnym na to dowodem są nagrodzone i wyróżnione w tym roku projekty kolekcjonerskie, które także w tej edycji mamy zaszczyt honorować w Domu Spotkań z Historią przy Karowej 20 w Warszawie.

Podczas uroczystości mecenas Leszek Koziorowski, prezes Stowarzyszenia Kolekcjonerów Historycznych Papierów Wartościowych omówił umowę Feliksa Jasieńskiego z miastem Kraków z roku 1920, na podstawie której Feliks Jasieński podarował swoje zbiory, pozostające dzisiaj w zasobach Muzeum Narodowego w Krakowie. Mówca zasadniczo skoncentrował się na zapisach umowy mających na celu ochronę interesów Feliksa Jasieńskiego jako darczyńcy i opiekuna darowanego zbioru zmierzających do zachowania integralności zbioru. Oprócz analizy treści i charakteru umowy Leszek Koziorowski zwrócił także uwagę na warstwę językową umowy oddającą realia języka prawnego ówczesnych czasów.

Znawczyni kolekcji Feliksa Jasieńskiego dr Agnieszka Kluczewska-Wójcik podkreśliła, że ostatnie publikacje dotyczące historii kolekcjonerstwa w Polsce, w tym zbiorów i działalności Feliksa Jasieńskiego, poszerzają znacznie pole badawcze, włączając w jego zakres kwestie transferów kulturowych, zmian uwarunkowań instytucjonalnych, a także nowych form promocji sztuki, w których kształtowaniu kolekcjonerzy aktywnie uczestniczyli.

Projekt dyplomu dla laureatów i wyróżnionych opracował pro publico bono Krzysztof Wójcik. Przyjmowanie zgłoszeń do Nagród, w ramach IX edycji, za rok 2023 - 1 stycznia 2024 roku.

Informacje o Nagrodzie. Organizatorami ustanowionej w roku 2016 Nagrody są: Dom Spotkań z Historią w Warszawie, Archiwum Polskiej Akademii Nauk oraz grono kolekcjonerów. Celem Nagrody jest docenienie zasług pracowników nauki, dziennikarzy oraz instytucji świata kultury w promocji kolekcjonerstwa, jako ważnego elementu ochrony i upowszechniania dziedzictwa narodowego. Nagroda jest formą uczczenia pamięci Feliksa Jasieńskiego, wybitnego kolekcjonera i działacza artystycznego, największego darczyńcy Muzeum Narodowego w Krakowie, którego zbiory, ofiarowane w roku 1920 miastu Kraków, stanowią dzisiaj ozdobę kolekcji Muzeum. W kolejnych latach Nagrody wręczane były trzykrotnie w Muzeum Narodowym w Krakowie (Sukiennice oraz Gmach Główny), w Pałacu Staszica w Warszawie, będącym siedzibą Archiwum Polskiej Akademii Nauk, w Domu Spotkań z Historią w Warszawie, podczas Warszawskich Targów Sztuki w Arkadach Kubickiego Zamku Królewskiego w Warszawie oraz w Muzeum Villa la Fleur w Konstancinie-Jeziornej utworzonym przez Marka Roeflera.

Kapituła Nagrody. Prof. dr hab. Krzysztof Pomian - honorowy przewodniczący, prof. dr hab. Wojciech Kowalski - przewodniczący, dr hab. Hanna Krajewska, dyrektor Archiwum Polskiej Akademii Nauk - wiceprzewodnicząca, Piotr Jakubowski, dyrektor Domu Spotkań z Historią w Warszawie - wiceprzewodniczący, dr Agnieszka Kluczewska-Wójcik, wiceprezes Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką Świata - sekretarz, Marek Sosenko, założyciel Fundacji Zbiorów Rodziny Sosenków, mecenas Leszek Koziorowski, prezes Stowarzyszenia Kolekcjonerów Historycznych Papierów Wartościowych, Ryszard Kruk, redaktor portalu www.kolekcjonerstwo.pl.

Patron Nagrody i jego kolekcja, ofiarowana Muzeum Narodowemu w Krakowie. Nagroda jest formą uczczenia pamięci Feliksa Jasieńskiego, kolekcjonera i działacza artystycznego, największego darczyńcy Muzeum Narodowego w Krakowie, którego zbiory, ofiarowane sto lat temu miastu Kraków, stanowią dzisiaj ozdobę kolekcji Muzeum. 11 marca 1920 roku Feliks Jasieński (1861-1929) przekazał "Gminie stołecznego, Królewskiego miasta Krakowa" swoją, gromadzoną przez ponad trzydzieści lat, kolekcję. Darowizna, na którą złożyło się ponad 15 tysięcy obiektów, nie licząc bogatego księgozbioru, stanowiła dla krakowskiego Muzeum Narodowego niezwykle cenny nabytek w zakresie malarstwa, rysunku i rzeźby polskiej końca XIX i początku XX wieku, z dziełami artystów takich jak Malczewski, Wyspiański, Podkowiński czy Dunikowski, pozostającymi do dziś podstawą prezentacji polskiego "modernizmu" w głównych galeriach muzealnych. W zbiorze grafiki i plakatu, obok dzieł mistrzów gatunku, z niemal kompletnym oeuvre Piranesiego, Goi, Klingera i Redona, znalazły się plansze sygnowane przez "odnowicieli" polskiej grafiki artystycznej, z Pankiewiczem i Wyczółkowskim na czele, tworząc trzon jednego z największych gabinetów rycin w Polsce. Zbiory wschodnie, zespół orientalnych tkanin (bliskowschodnie kobierce i pasy polskie), a przede wszystkim szuka japońska, z drzeworytami Hokusaia i Hiroshige, uplasowały krakowskie muzeum pośród największych tego typu publicznych kolekcji Europy.

Laureaci siedmiu edycji dorocznej Nagrody "Kolekcjonerstwo - nauka i upowszechnianie" im. Feliksa Jasieńskiego w latach 2015-2021

I. Dla pracownika nauki - za publikacje dotyczące kolekcjonerstwa, w tym naukowe opracowanie zbiorów kolekcjonerskich:

2015 - dr Dariusz Kacprzak za książkę Kolekcje Ziemi Obiecanej. Zbiory artystyczne łódzkiej burżuazji wielkoprzemysłowej, Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, Warszawa

2016 - dr Kamila Kłudkiewicz za książkę Wybór i konieczność. Kolekcje arystokracji polskiej w Wielkopolsce na przełomie XIX i XX wieku, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań

2017 - Tatrzański Park Narodowy za wydanie pośmiertnie książki Adama Czarnowskiego O tatrzańskich pocztówkach, Wydawnictwo Tatrzański Park Narodowy, Zakopane

2018 - Małgorzata Buchholz-Todoroska za książkę Meble Elbląskie z kolekcji Edwarda Parzycha. Wydawnictwo Bernardinum, Pelplin

2019 - dr Joanna Hubner-Wojciechowska za książkę Sztuka skalnego Podhala. Przewodnik kolekcjonera. Wydawnictwo Arkady, Warszawa

2020 - Anita Soroko za książkę Rysunki artystów polskich z Muzeum Lubomirskich we Lwowie, Wydawnictwo Ossolinem, Wrocław. Wyróżnienie - Radosław Kuty, Tatry i Zakopane w ilustracji Walerego Eljasza-Radzikowskiego, Wydawnictwo Księgarnia i Antykwariat Górski "Filar", Kielce

2021 - Nagrody nie przyznano. Wyróżnienie specjalne dr Jan Straus za dwutomową książkę Teraz okładka. Oficyna Kolekcjoner - Dariusz Pawłowski, Warszawa

II. Dla instytucji - za upowszechnianie dorobku kolekcjonerskiego, w tym publikacje i wystawy:

2015 - Muzeum im. ks. Władysława Łęgi w Grudziądzu za wystawę Kolekcja Aleksandra Kazimierza Wyrwińskiego

2016 - Muzeum Okręgowe w Toruniu za wystawę Dürer, Gysbrechts, Willmann. Kolekcja Tadeusza Wierzejskiego w polskich muzeach

2017 - Sosnowieckie Centrum Sztuki "Zamek Sielecki" za wystawę Zakład fotograficzny Bracia Altman. Fotografujemy wszystko i wszędzie

2018 - Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie za wystawę Żywioły i maski wśród obrazów z kolekcji Grażyny i Jacka Łozowskich, Wyróżnienia: White & Case za aranżację kolekcji i publikację albumu Nasze piętra / Our space. Wydawnictwo SKIRA, Mediolan, za książkę Fangor. Color and space

2019 - Muzeum Villa La Fleur w Konstancinie utworzone przez Marka Roeflera za popularyzację prywatnego kolekcjonerstwa poprzez wystawy i publikacje

2020 - Muzeum Zamek Górków w Szamotułach za wystawę Chwała Pacykowianom, eksponaty ze zbiorów własnych oraz prywatnych kolekcji - Doroty i Pawła Sobaszkiewiczów oraz Wojciecha Napierały. Fundacja Andrzeja Wróblewskiego z Warszawy oraz Moderna Galerija w Lublanie (Słowenia) za wystawę Waiting Room. Andrzej Wróblewski

2021 - Muzeum Narodowe w Gdańsku za wystawę Kolekcja czyli wybór. Unikaty ze zbiorów Iwony Siewierskiej. Wyróżnienie dla Muzeum Ziemi Mińskiej w Mińsku Mazowieckim za cykl wystaw kolekcjonerskich w ramach programu 6 Wielkich Kolekcji Z Okazji 600-lecia Miasta Mińsk Mazowiecki

III. Dla dziennikarza - za publikacje prasowe, radiowe, telewizyjne, internetowe popularyzujące ideę kolekcjonerstwa, prezentujące wkład kolekcjonerów w ochronę dziedzictwa narodowego:

2015 - Janusz Miliszkiewicz, dziennikarz "Rzeczpospolitej" i "Gazety Giełdy Parkiet"

2016 - Wojciech Przybyszewski; redaktor naczelny dwumiesięcznika "Spotkania z Zabytkami"

2017 - dr inż. Marek Jedziniak, twórca i redaktor portalu Katalog Znaków Pocztowych www.kzp.pl,

2018 - Weronika Kosmala, dziennikarka "Pulsu Biznesu" oraz portalu www.alternatywne.pl

2019 - Rafał Kamecki, twórca portalu www.artinfo.pl

2020 - Tomasz Kuba Kozłowski za serię internetowych prezentacji dedykowanych Kresom zrealizowanych w oparciu o kolekcjonerskie zbiory

2021 - Kama Zboralska za działalność publicystyczną popularyzującą kolekcjonerstwo oraz organizację wydarzeń z pogranicza sztuki i kolekcjonerstwa

Po więcej info: Ryszard Kruk: email: kruk@kolekcjonerstwo.pl, tel. +48 603757654

Ryszard Kruk