Kalendarium polskiej filatelistyki od 1990 roku

31 styczeń 1990: Ukazuje się pierwszy znaczek w III Rzeczpospolitej - wydanie przedrukowe na znaczku "Głowy Wawelskie".
kwiecień 1990: W obiegu pojawiają się oficjalnie nie wprowadzone znaczki emisji "Poczet królów i książąt polskich" z Bolesławem III Krzywoustym (40zł) i Władysławem II Wygnańcem (50zł). Znaczki te później zostają wydane oficjalnie z nadrukami 1000/40zł i 1500/50zł. Znaczki bez nadruków stają się rarytasem.
12,13 maj 1990: W Łodzi odbywa się XV Walny Zjazd Delegatów PZF, Prezesem Zarządu Głównego PZF zostaje wybrany ponownie Henryk Białek.
maj 1990: We Wrocławiu ukazuje się pierwszy numer miesięcznika "Filatelistyka"
połowa 1990: Kończy się okres inflacji obfitujący we wszelkiego rodzaju prowizoria, oblepianie listów kilkunastoma a czasem kilkudziesięcioma znaczkami lub opłacanie listów gotówką.
24 październik 1990: Powołana zostaje Komisja Oceny Tematów i Projektów Znaczków Pocztowych, która ma m. in. opiniować tematy do planów emisji, oceniać treści merytoryczne przedstawiane na znaczkach oraz opiniować szkice i projekty znaków pocztowych.
28 grudzień 1990: Pojawia się pierwszy znaczek zapowiadający Światową Wystawę Filatelistyczną Polska'93.
7-15 wrzesień 1991: W Bydgoszczy odbywa się XVI Ogólnopolska Wystawa Filatelistyczna.
16 listopad 1991: Do obiegu wchodzi emisja "Motyle z kolekcji Instytutu Zoologii PAN". Znaczek o nominale 15000zł wydany zostaje w bloku z hologramem. Jest to drugi na świecie, a pierwszy wydany w bloku znaczek z hologramem. Wkrótce okazuje się, że emisja jest przygotowana niezbyt starannie - usterki perforacji i hologramu nie są rzadkością.
1 styczeń 1992: "Poczta Polska Telegraf i Telefon" zostaje przekształcona w "Telekomunikację Polską S.A." oraz w Państwowe Przedsiębiorstwo Użyteczności Publicznej Poczta Polska.
6 styczeń 1993: Uroczyste obchody 100-lecia polskiego zorganizowanego ruchu filatelistycznego w setną rocznicę założenia przez Maksymiliana Mikołaja Urbańskiego (1867-1921) Polskiego Klubu Filatelistów w Krakowie. Później wydany z tej okazji znaczek czytelnicy miesięcznika "Filatelistyka" uznają w plebiscycie za najbrzydszy znaczek wydany w 1993r.
29 styczeń 1993: Do obiegu wchodzi emisja "Szlak bursztynowy" drukowana w Hiszpanii. Wkrótce okazuje się, że pierwsza partia dostarczonych z drukarni bloków (i jedyna dostarczona na czas, tj. przed wejściem znaczka do obiegu) była numerowana innymi numeratorami niż cała reszta emisji. W ten sposób powstały trzy odmiany bloku 107: "normalna", blok 107I istniejący w mniej niż 4 tys. egzemplarzy i blok 107II istniejący w mniej niż 1000 egzemplarzy. Blok 107II staje się najdroższym polskim walorem filatelistycznym wydanym w latach 90-tych.
7-16 maj 1993: W Poznaniu na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich odbywa się Światowa Wystawa Filatelistyczna Polska'93 pod patronatem FIP. Okazją do zorganizowania wystawy było stulecie polskiego zorganizowanego ruchu filatelistycznego. Z okazji wystawy został wydany blok "Legenda o Orle Białym" wg projektu Andrzeja Jeziorkowskiego. Ryt bloku wykonał Czesław Słania, który tą właśnie emisją powrócił do tworzenia polskich znaczków.
15 sierpień 1993: W obiegu pojawia się emisja "Sanktuaria Maryjne". Do ząbkowania tych znaczków po raz pierwszy zastosowano tzw. perforację ochronną, czyli z owalnym otworem o szerokości 3 ząbków w jednej z linii perforacyjnych.
październik 1993: Na rynku ukazuje się "Encyklopedia Filatelistyki" wydana przez Wydawnictwo Naukowe PWN.
15 styczeń 1994: Z obiegu zostaje wycofana emisja "Motyle...". Oficjalnym powodem wycofania jest pojawienie się fałszerstw. Do dziś nie jest jednak znany ani jeden egzemplarz fałszywego znaczka. Prawdziwym powodem wycofania znaczków było najprawdopodobniej sprowadzanie ich zza wschodniej granicy po bardzo niskich cenach, związanych ze znacznym spadkiem kursu rubla.
23-25 wrzesień 1994: W Bydgoszczy odbywa się XVI Walny Zjazd Delegatów PZF, Prezesem Zarządu Głównego PZF zostaje wybrany Ludwik K. Malendowicz.
15 grudzień 1994: Do obiegu zostaje wprowadzony ostatni znaczek wydany w starych złotych - "Poczta a Unia Europejska" o nominale 6000zł. Znaczek ukazuje się w sprzedaży kilka dni przed 15 grudnia. Projekt znaczka został wybrany w konkursie spośród ośmiu propozycji. Projekty, które zajęły drugie i trzecie miejsce zostały zrealizowane jako całostki.
31 grudzień 1994: W związku z denominacją z obiegu zostają wycofane wszystkie znaczki wydane do roku 1989, za wyjątkiem znaczków 3086, 3097 i 3098, które ze względu na dużą popularność pozostawiono wraz ze znaczkami wydanymi w latach 1990 - 1994 w obiegu do końca roku 1996.
1 styczeń 1995: Początek denominacji. Stare złote zostają zastąpione nowymi. Wymiana odbywa się w stosunku 1 nowy złoty = 10000 starych.
31 styczeń 1995: Pojawia się pierwszy znaczek wydany w nowych złotych - "Kocham Cię" za 35gr. Później okazuje się, że istnieją dwie odmiany ząbkowania - z owalnym otworem u dołu i u góry.
8-16 wrzesień 1995: W Warszawie odbywa się XVII Ogólnopolska Wystawa Filatelistyczna.
marzec - lipiec 1996: Do obiegu wchodzi seria obiegowa "Znaki zodiaku". Niedługo potem filateliści prześcigają się w wyliczaniu odmian papieru i druku tej emisji. Smaczku sprawie dodaje fakt, że z niektórych odmian w czasie odmaczania znaczka schodzi farba.
połowa 1996: Renesans zeszycików znaczkowych - po ponad 20 latach ukazuje się kolejne ogólnokrajowe wydanie zawierające "Znaki Zodiaku". Zeszyciki cieszą się powodzeniem w sprzedaży, toteż w następnych latach Poczta wydaje następne.
grudzień 1996: Wisława Szymborska zostaje uhonorowana Literacką Nagrodą Nobla. Poczta Polska w ekspresowym tempie przygotowuje i wprowadza do obiegu znaczek z wizerunkiem poetki. Jest to jednocześnie pierwszy znaczek wydrukowany w Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych Spółka Akcyjna, w którą przekształciła się Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych. Od tej chwili na polskich znaczkach pojawia się skrót "PWPW SA" zamiast "PWPW".
koniec 1996: PWPW S.A. umieszcza na opakowaniach arkuszy znaczków wzory znaczków jakie znajdują się w paczce. Wzorami tymi są znaczki z oryginalnych arkuszy unieważnionych przez wielokrotne wybicie napisu "WZÓR" perforatorem.
31 grudzień 1996: Z obiegu zostają wycofane znaczki wydane w latach 1990 - 1994 oraz znaczki nr 3086, 3097, 3098. W ten sposób zostają wycofane wszystkie znaczki wydane w starych złotych. Po tym dniu w obiegu pozostają tylko znaczki wydane w nowych złotych tj. wydane w roku 1995 i późniejsze.
1997: Znaczki niektórych emisji (jak "1000 rocznica śmierci św. Wojciecha", "V wizyta papieża Jana Pawła II w Polsce" czy "Ochrona przyrody - nietoperze") pojawiają się w sprzedaży na kilka dni przed datą wejścia do obiegu.
18 sierpień 1997: Poczta wydaje znaczek z dopłatą 30gr na rzecz poszkodowanych w powodzi. Znaczek zostaje przygotowany w bardzo krótkim czasie.
13 październik 1997: Emisją "Światowa Wystawa Filatelistyczna Moskwa '97" Drukarnia Skarbowa w Warszawie staje się drugą po PWPW S.A. drukarnią powszechnie drukującą polskie znaczki.
18-20 wrzesień 1998: W Szczecinie odbywa się XVII Walny Zjazd Delegatów PZF, Prezesem Zarządu Głównego PZF zostaje ponownie wybrany Ludwik K. Malendowicz.
13-22 sierpień 1999: W Wałbrzychu odbywa się XVIII Ogólnopolska Wystawa Filatelistyczna.
24 marzec 2000: Do obiegu wchodzi seria Zwierzęta prehistoryczne - dinozaury. Sześć znaczków ukazuje się w normalnych arkuszach oraz razem po 1 egz. w bloku. Poczta w swych specyfikacjach uznaje to wydawnictwo za arkusik i od tego miejsca pojawia się rozdźwięk w numeracji bloków między pocztą a katalogami.
26 marzec 2000: Oskar dla Andrzeja Wajdy zostaje uhonorowany znaczkiem drukowanym w parkach tete-beche
styczeń 2001: Do obiegu wchodzi znaczek z Adamem Małyszem. Na stoisku w Wiśle nabywców znajduje nieco ponad 1000 sztuk, po czym sprzedaż znaczka zostaje wstrzymana - nie ma na nim bowiem nazwiska skoczka. Szybko zostaje przygotowana druga wersja z napisem Adam Małysz (a później również trzecia - po zdobyciu Mistrzostwa Świata). Tymczasem znaczki bez nazwiska osiągają bardzo wysokie ceny na giełdach. Na szczęście po protestach środowisk filatelistycznych Poczta decyduje się skierować odmianę bez imienia i nazwiska do normalnej sprzedaży.
2001: Polityka emisyjna polskich znaczków jest powszechnie krytykowana za monotematyczność - blisko 25% znaczków z tego roku to znaczki o tematyce religijnej
połowa 2001: Ukazuje się ostatni numer (4/2001) miesięcznika "Filatelistyka" - po kilkunastu latach pismo nie przetrwało dalszych trudów polskiego rynku
1 - 9 wrzesień 2001: W Lubinie odbywa się Europejska Wystawa Filatelistyczna Euro Cuprum 2001
11 listopad 2001: Poczta podsumowuje 1000 lat historii Polski ciekawą serią Polskie Milenium
22 luty 2002: Adam Małysz znowu w naszych klaserach - tym razem na przywieszce znaczka olimpijskiego Salt Lake 2002
2002: Staloryt w najlepszym wykonaniu - wszystkie wydane w tym roku znaczki drukowane stalorytem grawerował Czesław Słania
1 lipca 2002: Poczta Polska odchodzi od stemplowania nalepek polecenia.
1 lipca 2002: Mała rewolucja w przesyłkach listowych - dotychczasowe stają się listami ekonomicznymi (ze względu na niższą cenę znaczka), natomiast zostaje wprowadzona nowa kategoria - listy priorytetowe. Poczta deklaruje że co najmniej 80% tych ostatnich zostanie doręczone już na drugi dzień po nadaniu, o ile listy te trafią na pocztę przed określoną godziną. Późniejsze statystyki wskazują że jest jeszcze lepiej - wskaźnik terminowego doręczania priorytetów przekracza 90%. Niestety w listach ekonomicznych jest gorzej - wędrują one do adresata czasem ponad tydzień. W przesyłkach zagranicznych listy priorytetowe zastąpiły pocztę lotniczą.
4-6 październik 2002: Ciechocinek miejscem XVIII Walnego Zjazdu Delegatów PZF. Prezesem Zarządu Głównego PZF zostaje Adam Korc.
październik 2002: Lukę po "Filatelistyce" wypełnia "Przegląd filatelistyczny" bytomskiej firmy Fischer
grudzień 2002: Na rynku ukazuje się w bardzo ograniczonym nakładzie 1000 egz. dzieło "Podręcznik specjalizowany polskich znaczków pocztowych 1944-1999" zawierające ponad 2kg przydatnych informacji
2003: W związku z tymczasowym odejściem od perforacji ochronnej znaczki produkowane w kraju są drukowane tylko rotograwiurą i stalorytem.
marzec 2003: Zmiana planu emisji - do obiegu wchodzi arkusz 25 znaczków poświęconych 25 rocznicy pontyfikatu papieża oraz jeden znaczek za 10zł wykonany ze srebrnej blaszki (folii), znaczek ten ma ważność obiegową tylko do końca 2003r., nie można go też skasować stemplem tuszowym, stąd na kopertach FDC datownik okolicznościowy jest wytłoczony na sucho. Opinie o znaczku są różne - od zachwytu do zrównania Poczty Polskiej z "pocztami" szejkanatów.
czerwiec 2003: W światku filatelistycznym zawrzało, gdy tygodnik "Poczta Polska" pokazał ilustracje dwóch karnetów, które zostały rozdane wśród VIPów: jednego ze srebrnym znaczkiem z papieżem i drugiego - z takim samym znaczkiem, tyle że wykonanym ze złota. Na szczęście ten drugi nie jest formalnie znaczkiem - jego nominał jest przekreślony wyrazem "WZÓR".
czerwiec 2003: Na rynku ukazuje się nowe polskie czasopismo filatelistyczne - "Znaczki dla Ciebie"
lipiec 2003: W Dzienniku Ustaw zostaje ogłoszone Prawo Pocztowe - nowa ustawa regulująca rynek usług pocztowych
lipiec/sierpień 2003: Do obiegu w przewidzianym terminie nie wchodzą emisje 150. rocznica urodzin Juliana Fałata, 50-lecie Zespołu Pieśni i Tańca Śląsk, Sanktuaria Maryjne i 100. rocznica wyścigów motocyklowych w Polsce. Oficjalnie nie wiadomo nic, nieoficjalnie mówi się o dwóch powodach przesunięcia: rezygnacja z perforacji ochronnej (z łezkami) znaczków drukowanych offsetem i konieczność dostosowania technologii, drugi powód to unieważnienie przetargu na druk tych znaczków.
22 sierpień - 6 wrzesień 2003: XIX Ogólnopolska Wystawa Filatelistyczna Katowice 2003 - pierwsza OWF w XXI wieku i jak przystało na XXI wiek, pierwsza z serwisem internetowym, który prowadzi niżej podpisany. Z okazji wystawy zostaje wydany czarnodruk, za którym do kas wystawy (gdzie jest sprzedawany) ustawiają się długie kolejki.
31 grudzień 2003 r.: Ostatni dzień obiegu większości znaczków wydanych w latach 1995-1997 i niektórych wydanych w latach 1998-1999 oraz srebrnego znaczka z papieżem wydanego w marcu - ten ostatni był rekordowo krótko w obiegu pocztowym.
I połowa stycznia 2004 r.: Nowy cennik usług pocztowych przewiduje opłaty z "końcówką" 5gr (np. 1,25zł za krajowy list ekonomiczny do 20g). Problem w tym, że dzień wcześniej z obiegu wycofano znaczek z Wodnikiem o nominale 5gr, a nowy 5-groszowy znaczek Miasta polskie - Sandomierz, choć formalnie w obiegu od 1 stycznia, w sprzedaży "na dobre" pojawił się dopiero w połowie miesiąca. Urzędy pocztowe radziły sobie do tego czasu różnie - albo klienci musieli kupować znaczki o wyższym nominale niż opłata (np. 1,30zł zamiast 1,25zł) albo... sprzedawano nieważne Wodniki.
marzec-czerwiec 2004 r.: Zgodnie z uzupełnieniem do planu emisji w marcu miała wejść do obiegu złożona z dwóch arkusików wspólna z Watykanem seria Wizyty Duszpasterskie Ojca Świętego Jana Pawła II w Polsce. Weszła jednak dopiero w czerwcu, ze względu na błędny napis na marginesie arkusików: "wspólna emisja polska - watykanu" i konieczność wydrukowania poprawionej wersji. Wokół sprawy narosło jednak spore zamieszanie gdy w marcu poinformowano o możliwości nabycia polskich znaczków we Włoszech. Co stało się z błędnie wydrukowanymi znaczkami - nie wiadomo.
1 maj 2004 r.: Poczty dziewięciu z dziesięciu nowoprzyjętych do Unii Europejskiej krajów wydają wspólny znaczek. Z grona dziesiątki wyłamała się Poczta Polska przygotowując własną emisję Droga do Zjednoczonej Europy
15 lipiec 2004 r.: Do obiegu zostaje wprowadzone 75% emisji 150. rocznica urodzin Jacka Michała Malczewskiego. 75% dlatego, że z czterech znaczków w sprzedaży ukazują się tylko pierwsze trzy, czwarty ze względu na bardzo niski nakład jest w całości przeznaczony do abonamentu.
lipiec - wrzesień 2004 r.: Poczta znajduje dziwny sposób podniesienia atrakcyjności znaczków - do obiegu wchodzą emisje ważne obiegowo tylko do końca roku, czyli ledwie parę miesięcy. Należą do nich: 150. rocznica urodzin Jacka Michała Malczewskiego, Światowa Wystawa Filatelistyczna, 100. rocznica urodzin Witolda Gombrowicza. Podobnie jest ze znaczkiem Flisacy na Dunajcu, którego ważność obiegowa upływa z końcem marca 2005 roku.
lipiec - sierpień 2004 r.: Z okazji Wystawy Filatelistycznej w Muzeum Wojska Polskiego - 60-ta rocznica Powstania Warszawskiego ukazuje się czarnodruk znaczka 10. Konferencja Rządowych Producentów Znaczków Pocztowych. Poczta jest natomiast powszechnie krytykowana za brak znaczka poświęconego rocznicy wybuchu Powstania.
sierpień - wrzesień 2004 r.: Wśród bloków emisji Igrzyska XXVIII Olimpiady Ateny 2004 i Sporty motorowe filateliści odnajdują dwie odmiany: częściej spotykaną z przeperforowanym prawym marginesem i rzadszą - z prawym marginesem nieprzeperforowanym.
październik 2004 r.: Miesięcznik "Filatelista" obchodzi jubileusz 50-lecia. Jest nadłużej wydawanym w Polsce czasopismem filatelistycznym.
grudzień 2004 r.: Z przyczyn ekonomicznych zawieszone zostaje wydawanie miesięcznika "Znaczki dla Ciebie"
1 styczeń 2005 r.: W nowym cenniku poczta likwiduje zakres wagowy listów do 20g - pierwszy przedział obejmuje listy o masie do 50g.
1 lutego 2005 r.: Poczta Polska wydaje znaczek Kocham Cię, który można również zamówić w wersji personalizowanej - z przywieszką zawierającą dowolnie wybrany rysunek (zdjęcie, napis, fotografię itp.).
luty 2005 r.: Uruchomiona zostaje strona internetowa Zarządu Głównego PZF.
marzec 2005 r.: W wieku 83 lat odchodzi najwybitniejszy grawer XX wieku - Czesław Słania, autor ponad tysiąca znaczków, w tym oczywiście wielu znaczków polskich.
kwiecień 2005 r.: Po śmierci Jana Pawła II do obiegu wchodzą dwa znaczki - pierwszy poświęcony Jego osobie, drugi (w bloku) - pontyfikatowi.
30 kwietnia 2005 r.: Do obiegu wchodzi znaczek Miasta Polskie - Przemyśl, zmieniający szatę graficzną serii "Miasta polskie"
15 lipca 2005 r.: Nowym pomysłem na znaczek jest seria Róże w hafcie polskim, wykonana na papierze z substancją o zapachu róży.
1 stycznia 2006 r.: Nowy cennik usług pocztowych w obrocie zagranicznym przynosi (oprócz niewielkich podwyżek) podział na dwie strefy dla przesyłek ekonomicznych - tańsze jest wysłanie listu do Europy, a droższe do pozostałych krajów. Do tej pory rejonizacja obowiązywała jedynie dla priorytetów (dawniej dla przesyłek lotniczych).
I połowa 2006 r.: Na rynku pojawiają się bloki, na których brakuje numerów kolejnych
1 czerwca 2006 r.: Po długiej nieobecności w obiegu pojawiają się ponownie trójkątne znaczki - seria Świat zabawek
23-24 września 2006 r.: XIX Walny Zjazd Polskiego Związku Filatelistów, Prezesem Zarządu Głównego zostaje Ludwik K. Malendowicz
II połowa 2006 r.: Do obiegu wchodzi (w dwóch częściach) seria Polskie Abecadło - wg niektórych bardzo pomysłowa, wg innych wprost przeciwnie
listopad 2006 r.: Działalność rozpoczynają operatorzy pocztowi konkurencyjni wobec Poczty Polskiej. Nie emitują oni swoich własnych znaczków.

Marek Jedziniak