50-lecie powstania Kabaretu Starszych Panów

2008.12.12. 09:30

Kabaret Starszych Panów powstał w czasach, kiedy jeszcze w wielu polskich domach nie było telewizorów, mimo to wyjątkowość tego programu nie pozwoliła o nim zapomnieć i choć część nagranych materiałów bezpowrotnie znikła, to dziś możemy świętować półwiecze niezwykłego dzieła literacko-muzycznego.

Starsi Panowie dwaj!

Jego twórcy: Jeremi Przybora (1915-2004) i Jerzy Wasowski (1913-1984) poznali się w 1939 r. w radiu, gdzie Przybora był spikerem, a Wasowski inżynierem akustykiem. Po wojnie, już razem, tworzyli radiowy teatr Eterek (1948-1958). Przybora był przede wszystkim poetą, autorem tekstów piosenek i reżyserem radiowym. Choć Jerzy Wasowski chciał zostać fizykiem, to jednak okazało się, że jest przede wszystkim doskonałym kompozytorem. Pisanie muzyki przychodziło mu bez trudu, chociaż traktował to jako mało poważne zajęcie. Obu panów łączyło podobne poczucie humoru i talent aktorski.

Gdy w 1958 r. Jeremi Przybora musiał wywiązać się z umowy z telewizją, napisał pierwszy odcinek Kabaretu Starszych Panów. Do 1966 r. powstało zaledwie 16 programów. Co prawda Starsi Panowie, czyli Pan A i Pan B, w początkach Kabaretu byli trochę po czterdziestce, ale śpiewali we wstępnych kupletach: "Już szron na głowie, już nie to zdrowie - a w sercu ciągle maj!". Występowali w eleganckich przedwojennych wieczorowych strojach, niepasujących do rzeczywistości PRL. W fabułę każdego odcinka wplecione były liczne piosenki, których teksty były na ogół przewrotne, absurdalne i wdzięcznie frywolne (np. "Kapturek '62", "Bo we mnie jest seks", "Tango >Kat<", "Już kąpiesz się nie dla mnie", "Ballada z trupem", "Odrobina mężczyzny"), ale też często liryczne (jak np. pisane dla Kaliny Jędrusik "SOS" lub "O, Romeo!"). Któż nie zna takich piosenek, jak: "Wesołe jest życie staruszka", "Kaziu, zakochaj się", "Rodzina", "Upiorny twist", "Addio, pomidory!", "Piosenka jest dobra na wszystko"?

Przez program przewinęła się plejada najlepszych aktorów, których twórcy Kabaretu znali z radia i teatru. Powstały wybitne, wyraziste kreacje, wymagające dużo pracy. Piosenki bywały trudne od strony muzycznej (np. kanony), ale głównie przez karkołomne teksty Przybory, jak np. w słynnych duetach: "Przeklnij mnie", "Tanie dranie", "Jeżeli kochać" ("wespół w zespół, by żądz moc móc zmóc!"). Piosenki nagrywano wcześniej, ale program emitowany na żywo wymagał doskonałego zgrania aktora z tekstem, dlatego niektóre utwory wymagały długiego treningu, aby nie pomylić się śpiewając, np.: "Tatka tka i matka tka,/a praczka czka i, czkając, tka" czy "Ząb zupa dąb zupa ząb".

Jak powiedział Wojciech Młynarski, Kabaret Starszych Panów był to "fenomen kultury masowej (...) lat 60., elitarny, wysublimowany program, wymagający wyrobienia, operujący pastiszem stylów i gatunków, a docierający nie tylko do inteligencji, ale po prostu do wszystkich".

Nowy znaczek i koperta Pierwszego Dnia Obiegu FDC

Znaczek i koperta wydane z okazji jubileuszu Kabaretu Starszych Panów utrzymane są w stylistyce scenografii tych programów telewizyjnych. Dekoracje w studiu nie były dosłowne, jakby zasugerowane, uproszczone, narysowane pojedynczą linią. Na znaczku widnieją twórcy, czyli Jeremi Przybora i Jerzy Wasowski, a na kopercie FDC sztandarowi wykonawcy Kabaretu: Barbara Krafftówna, Irena Kwiatkowska, Wiesław Michnikowski, Mieczysław Czechowicz, Wiesław Gołas, Edward Dziewoński oraz Kalina Jędrusik. Emisji towarzyszy datownik okolicznościowy z atrybutami Starszych Panów, czyli cylindrami i laseczkami, stosowany w Urzędzie Pocztowym Warszawa 1.

Podstawowe dane emisji:

autorka projektu:	Agnieszka Sobczyńska
ilość znaczków:	1
wartość:	1,45 zł
nakład:	450.000 sztuk
technika druku:	offsetowa
format znaczka:	43 x 31,25 mm
papier:	fluorescencyjny
arkusze sprzedażne:	po 16 sztuk znaczków
data obiegu:	30 października 2008 r.

źródło: Poczta Polska

Wygląd znaczków wprowadzonych do sprzedaży może różnić się od projektów przedstawianych w zapowiedziach.